zondag 10 februari 2013

De Gavioli zaal, een bezoekje aan schitterende draaiorgels!

Op deze carnavalszondag  voor de liefhebbers hier in het zuiden, een keer een ander soort blogpost.
Enkele weken geleden brachten wij met onze oude dansclub een bezoekje aan
de Gaviolizaal in Helmond waar ( waarschijnlijk nog maar korte tijd) prachtige
draaiorgels te zien zijn. Vele jaren hebben fanatieke vrijwilligers zich voor het museum
ingezet om deze traditie in ere te houden. Er is gratis toegang dus wonen jullie in de
buurt ik zou zeggen ga nog even snel kijken met je kinderen of kleinkinderen voordat de
gemeente besluit het geheel te sluiten. Dat zou zonde zijn van een echte Helmondse traditie!

Er staan verschillende in werking zijnde orgels te beginnen met de kleine buikorgels.
Dit orgel staat op een kar en Nick liet ons maar wat graag horen hoe zo'n klein orgel klinkt.
Natuurlijk mochten wij ook proberen zelf te draaien een leuke ervaring!
Op de onderste collage zie je de blaasbalg die vaak onderin een orgel goed zitten.
De orgelboeken zien er prachtig uit, zelfs het apparaat om zo'n boek te maken kun je er
bekijken. ( zie foto tweede collage rechts onder)


Vroeger werden de orgelboeken in fabrieken. per stuk met de hand gemaakt.


De oorsprong van de draaiorgels ligt vermoedelijk in Italië. De Italiaan Ludovico Gavioli
begon omstreeks 1850 in Parijs met het vervaardigen van kleine straatorgels die zo succesvol waren dat
hij als de vader van het moderne draaiorgel beschouwd kan worden.

De grotere orgels hebben ieder een eigen prachtig geluid, een van de kleinere grote orgels in Helmond
heet  De Blauwe Trom

Een draaiorgel is een automatisch spelend pijporgel. Naast orgelpijpen kan een draaiorgel ook andere instrumenten hebben, bijvoorbeeld slagwerk. Dit kunnen jullie goed zien op de onderste collage van het mooie orgel "De grote Gaudin" dat in Helmond staat.


De pijpen van een draaiorgel zijn meestal van hout, een enkele keer van metaal en soms ook van zink.
De pijpen worden van lucht ( bij orgels spreek je dan van "wind") voorzien van een blaasbalg.
Het draaiorgel is verwant met andere pijporgels, met als grootste verschil dat andere pijporgels door mensenhanden en - voeten worden bediend en het draaiorgel door een bewegend muziekpatroon, meestal een kartonnen draaiorgelboek. De eerste draaiorgels werkten met een houten cilinder met daarop metalen pinnen en bruggen voor de aansturing van ventielen.

Een ander fraai orgel in Helmond is voorzien van prachtige handgeschilderde afbeeldingen.
Dat orgel heet "het Mortier".


In 1892 kreeg de Frans-Italiaanse orgelbouwer Gavioli een patent voor het kartonnen orgelboek. Dit systeem werd later gevolgd door papieren of kartonnen rollen. Gavioli's patent maakte gebruik van lamellen (toetsen) die door de gaten in het orgelboek naar boven kwamen en zo kleine ventielen openden om onderdelen van het orgel aan te sturen. Duitse fabrieken ontwikkelden rond 1900 alternatieve systemen om Gavioli's patent te omzeilen. Deze systemen waren gebaseerd op het principe van ontluchting door de gaten in het boek, en de mechanische toetsen waren niet meer nodig. Alle oude draaiorgels werken volgens een van deze systemen.

Even nog een kijkje van achter het Mortier orgel richting de grote Gaudin


Verder is er in de Gaviolizaal ook een hele interessante collectie speeldozen, mondharmonica's en accordeons te zien, ze komen allemaal uit een prive collectie.
De patronen op de accordeon zijn prachtig kijk maar...


Natuurlijk spreken mooie oude affiches mij als scrapper ook aan.


Mooi zijn ook de afbeeldingen bij de oude speeldozen.


Tenslotte een kijkje in de vitrine en daar lag tussen de mondharmonica's een instrument dat mij als juf ook aan trok, wat vinden jullie van Jan Klaasen op een "Allemans-instrument"!


Dit was weer even een ander soort blogpost met een stukje geschiedenis.

Ik hoop dat jullie dit ook leuk vonden om te lezen en te bekijken.
Wij hebben er van genoten!
Alle mensen die nog carnaval gaan vieren, een hele gezellige carnaval gewenst en iedereen die
gewoon lekker van vakantie gaat genieten, fijne vakantie!







30 opmerkingen:

  1. hoi hoi
    dat ziet er gezellig uit leuk om te lezen. jammer dat het verleden tijd is. soms krijg ik heimwee naar vroeger waar het in mijn herinneringen veel gezelliger was. Misschien leuk om een keer heen te gaan met mijn moeder, zij is dirigente van een accordeon vereniging. gezellig een dagje van maken. jij ook fijne zondag. en helaas hier geen carnaval dat is hier in het dorp uit den boze!!!!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat leuk om al die draaiorgels eens van dichtbij te bekijken. Hier staat er vaak één in de stad muziek te draaien en al is de muziek vaak niet mijn smaak...je wordt er wel vrolijk van! Een leuke post!

    Fijne avond! Lieve groet, Ingrid

    BeantwoordenVerwijderen
  3. super mooi verslag, Maia.
    Bij de orgels hgoren inderdaad nostalgishe prenten....knap hoe ze het allemaal hebben uitgevonden vroeger.

    Een fijne vakantie, want je zult wel vrij zijn.

    liefss


    Nelleke

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Jammer dat wij zo ver weg wonen anders had ik daar zeker een bezoekje gebracht. Voor een paar jaar terug hadden wij hier op zaterdag altijd een draaiorgel in het centrum, vind het altijd heel gezellig!

    gr.LOuise

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat een mooi stukje geschiedenis Maia, prachtig hoe per orgel de muziek gemaakt werd, het hele systeem is ook zo mooi, dat mensen daar vroeger handmatig aan gewerkt hebben, zo knap.
    Hier nog geen vakantie, ons dorp wel, maar ik werk aan de overkant en val in de regio midden, dus nog een weekje geduld...ik ga morgen vrolijk naar mijn werk als iedereen hier uitslaapt...

    Voor jou een rustige week!!!

    Lieve groetjes,
    Eefie

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat een super gezellige post over draaiorgels, Maia! Een oom van mij heeft zelf een draaiorgeltje gemaakt....zooo knap gemaakt! Ik dacht vandaag nog aan je....ik vroeg me af hoe het met je ging......ik hoop alles goed!
    Liefs van Nicole

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat leuk om zo een stukje geschiedenis te krijgen,wat knap dat ze die papierrollen vroeger met de hand maakten,dat wist ik niet.Ik vindt ook altijd die poppen zo mooi op sommige draaiorgels.Ik heb nog een oude Ariadne of Steek waar een borduurpatroon in staat van een draai-orgel om te borduren en daar stond ook een stukje geschiedenis bij,ik houdt daar wel van,lieve groetjes Miranda

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hele mooie foto's en leuk om lezen Maia!
    Nog een fijne week!
    Lieve groetjes, Berlinde

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wat een leuke blogpost om te lezen. Ik heb echt niks met de muziek van deze instrumenten maar vind het vakmanschap waarmee ze zijn gemaakt wel bewonderenswaardig.
    Fijne zondag en week nog verder!
    Liefs Céline

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Nou dit heb ik nooit geweten dat zo dichtbij ons prachtige draaiorgels zijn te bewonderen. Zal heel jammer zijn als dit weggaat. Zaterdags is er ook altijd een draaiorgel te vinden in de stad Helmond.

    Groetjes, Marijke

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Prachtig om de orgels zo te bekijken, het zijn echte kunstwerken! In het centrum van Groningen staan ook regelmatig orgels te draaien,het geeft zo'n vrolijk geluid!
    En vakantie moeten we nog even op wachten....

    Groetjes Elly

    BeantwoordenVerwijderen
  12. ja ik vind dit ook leuk om te lezen en de foto's te zien. Draaiorgel muziek is niet helemaal mijn ding maar het zijn wel echt hele bijzondere "dingen". Leuk om te zien hoe het nou allemaal werkt enzo. En ook om er eens zelf aan te draaien!

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Zou inderdaad zonde zijn als deze traditie verloren zou gaan! Leuke post heb je ervan gemaakt! Fijne carnaval nog. Liefs Carolien

    BeantwoordenVerwijderen
  14. oo dit is interessant! ik vind die draaiorgels altijd iets magisch hebben, ik weet nog hoe ik vroeger altijd keek hoe zo'n boek er door heen gedraaid werd terwijl de mooiste muziek eruit getoverd werd, en de meneer die zijn koperen centenbakkie de maat rammelde... o nostalgie....

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Lieve Maia, wat prachtig om de orgels van zo dicht bij te bekijken, het zijn echte nostalgische kunstwerken.
    Vroeger stond er bij ons in de stad ook altijd een, en die man met het centen bakje was altijd heel ijverig met dat bakje aan het rammelen :)
    Ik hou wel niet echt van orgel muziek, maar toch heeft het wat.
    Voor jou een hele fijne week !!

    Lieve groetjes Mieke

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ha Maia,
    toen ik je titel las in mijn zijbalk dacht ik: Jasses, draaiorgels!! Dat komt doordat we in de binnenstad van Deventer hebben gewoond en elke zaterdag hoorde je tot vervelends toe het draaiorgel. En als die man nou zelf draaide.... maar nee hoor, volautomatisch.
    Vanaf dat moment hebben we besloten alleen nog geld te geven aan mensen met een draaiorgel die zelf draaien!
    Maar toch lijkt me je uitje best interessant! Vaak de dingen achter een bepaald onderwerp doen je ogen soms openen....
    Ik ben heel druk met zo'n kaart die ik van jou kreeg! Hij staat op mijn kamertje en elke keer denk ik: die ga ik maken. En nu wordt mijn moeder deze maand 75 en ik ben begonnen met de filterzakjes en nu ben ik bezig met de aankleding! Wat leuk om te doen!! Als hij klaar is komt hij op mijn blog!
    Groetjes maar weer en tot blogs!!
    Liefs, GerJanne

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Hoi Maia, wij vieren geen carnaval (ik heb er zelfs een hekel aan). Deze interessante blogpost van jou was heel leuk om te lezen. Ik woon zoals je weet in de buurt, maar wist niet van het bestaan van deze tentoonstelling af. Weer wat geleerd op de late avond ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  18. leuk om te lezen...hier in Amsterdam zie je ze nog wel..maar heel weinig.

    Groetjes,Willy

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Geweldig om te lezen, duidelijk tekst en uitleg!!!

    Groetjes tinie

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Leuk zo'n heel andere post. Je hebt er een prachtig verhaal van gemaakt en de foto's spreken voor zich.
    Groetjes Tineke

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Wat heb je er een leuke en informatieve post van gemaakt!

    Fijne dag. Lieve groet, Miranda

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Mooie foto's van een mooi en leerzaam museum.
    Groetjes en een fijne week.
    Brigitte

    BeantwoordenVerwijderen
  23. wat een prachtige post met foto,s van lang vervlogen tijden.
    heerlijk om in zo,n museum rond te lopen en dit alles te kunnen zien.
    liefs An

    BeantwoordenVerwijderen
  24. Hoi Maia,

    Het waren inderdaad een paar hele gezellige uurtjes daar.. Leuke en leerzame post heb je er van gemaakt met mooie foto's.
    Groetjes en nog een paar fijne vakantiedagen.

    Marjon

    BeantwoordenVerwijderen
  25. Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.

    BeantwoordenVerwijderen
  26. Lieve Maia, Bedankt voor je lieve berichtjes op mijn blogs! Ik heb met plezier deze post van je gelezen. Het grappige is dat bij ons in het dorp nog een echte draaiorgelbouwer zit! Is dat niet toevallig! Je vroeg of ik een patroontje had van de xxl mandjes die ik heb gehaakt. Ik bedenk meestal mijn patronen zelf! Ik begin gewoon en zie het dan wel. Voor deze manden haak je een circel van vasten. Als je de bodem groot genoeg vind stop je met meerderen en haak je een vaste in iedere vaste net zolang tot je je mand hoog genoeg vind! Heel eenvoudig eigenlijk en lekker snel te maken! Succes ermee, het gaat je vast lukken! Lieve groet, Linda.

    BeantwoordenVerwijderen
  27. Wat een mooie foto's heb je geplaats Maia. Ook het verhaal erbij schitterend. Ik vind een draaiorgel altijd zo gezellig en geef die mensen altijd wat in hun potje.

    Gezellige lieve groetjes Lida

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Hoi Maia, wat gezellig dat je weer even langskwam op mijn blog. Ik vind het altijd leuk om iets van je te lezen. Wat grappig een beetje geschiedenis op je blog. Draaiorgels hebben wel wat en mijn schoonmoeder heeft op haar 25jarige bruiloft genoten van een draaiorgelman die we ingehuurd hadden. Super vind ze dat. Helaas is het al lang geleden toen haar man er nog was. Dus geen herhaling ben ik bang. Ik wens je een fijne avond toe!
    xoxo Annette

    BeantwoordenVerwijderen
  29. Wat een prachtige foto,s.
    Het verhaal erbij is ook erg leuk.

    Groetjes sylvia

    BeantwoordenVerwijderen
  30. Wat een mooi eerbetoon aan onze stad Maia! Dank hiervoor! Ben weliswaar niet geboren en getogen in Helmond, maar toch aardig ingeburgerd na zowat 25 jaar! Zou idd zonde zijn wanneer dit gedenkwaardige bezit niet meer te bezichtigen zou zijn, het is toch een stukje cultuur dat jij in een hele bijzondere en mooie post hebt weten te vangen! Lieve groetjes, Ira
    irascreacorner.blogspot.nl

    BeantwoordenVerwijderen